Als ik ‘t m’n jongste broer vraag, dan weet hij me z’n naam zo voor te schotelen. Mijn herinneringen werken zo echter niet.
Maar misschien komt ‘t doordat heeft hij hem langer gehad. & Ik slechts ter vervanging van Meneer van Garderen, toen die ziek was aan iets anders dat hier vergeten is.

Meneer van Wijk klinkt wel ok. ‘t Zou nog best eens kunnen dat hij werkelijk zo heette. Wellicht nog steeds. Want hoeveel ouder zou hij zijn geweest: een jonge man, net geronseld voor ‘t leraarschap. Uren pakken die hij pakken kon, want na eind studie geld nodig. Een goedkoop pullovertje, misschien nog door moeders gehaakt, als lesgeef-uniform. Plus een ribbroek toen dat al niet meer kon.

‘t Zou kunnen dat hij informatie van van Garderen heeft gekregen over wie is de wie in de klas. & ‘t Moet wel zijn dat er dan gesproken is over mij.
Want van Garderen (in de tijd van conrector) had me gesnapt toen ik buiten de godsdienstklas toch nog gekke bekken trok naar wie binnen had mogen blijven van Leppink. Dat was de rest.
Ik weet niet meer hóe erg, maar ik was wel erg in een bepaalde mate.
‘Wat moet dat daar?’ vroeg van Garderen van achteren aan mij.
& Ik werd rood & bleek te kunnen stotteren & desondanks in staat te vertellen wat mij de klas had uitgedreven.
Van Garderen had een bulderende lach die olijk klonk.

Een paar jaar later stond hij weer vaker voor de klas & kreeg de inmiddels door MAVO-instroom anders samengestelde klas van hem de vraag de boeken te noteren die men de laatste tijd had gelezen.
Daar waren we een tijdje zoet mee, waarna hij de lijstjes ging bespreken.
Monique las veel, vooral ook bouquetrommanetjes & Ton las daarentegen een hoop moeilijk.

Die informatie moet bij van Wijk terecht zijn gekomen toen van Garderen tot ‘t eind van dat leerjaar niet op school kwam. In plaats van dat ik, zoals bij andere vakken, onder de duim werd gehouden, was er belangstelling voor welke boeken ik las voor m’n leeslijst. Werd de literatuurgeschiedenis besproken, dan werd er geluisterd naar m’n opmerkingen & vragen buiten de leerstof, want ik had de boeken al uit voordat we er aan begonnen. ‘t Was zomaar eens makkelijk om ‘t hoogste cijfer te halen. Van Wijk was enthousiast dat ik voor ‘t tentamen poëzie uit 5 gedichten de enige was die voor Paul Rodenko had gekozen, niet eens verbaasd toen ik na een half uur die van literatuurgeschiedenis verliet.

Hij stond er een beetje slungelig bij, op ‘t eindfeest, was duidelijk niet gewend om bier te drinken met de jongelui. Z’n lichaam was er ook niet voor gebouwd. Te lange armen, te smalle vooruitstekende neus. & Z’n kont die raar gevormd werd door z’n ribbroek, nog steeds donkerbruin.
Maar hij lachte me toe toen ik voorbijkwam. Hij vertelde me dat weetje over Rodenko, hoe andere docenten dat moeilijke gedicht er niet in hadden willen hebben. Dat was 1 van de redenen waarom ik zo’n hoog cijfer had gekregen.
Ik zag z’n trots & wipte daarbij glimlachend op m’n benen, waar verlegenheid me normaal alleen bezocht in ‘t aangezicht van m’n mogelijke onmogelijke liefdes.

Na een paar minuten van ongemak van geen onderwerpen hebben om met een leraar aan te snijden behalve de cijfers op je diploma, schoven we gestaag uit elkaar, zodat de afstand ‘t mogelijk maakte om gedag te kunnen zeggen. De laatste keer.
‘Ton,’ begon van Wijk in z’n laatste zin tot aan de jaren later reünie, ‘als jij door gaat met taal, dan wordt ‘t vast iets met jou.’

Dus als ik me verplicht voel te schrijven, de drang van ergens vandaan voel komen, dan is er dat beeld van een ongemakkelijk lichaam dat ergens op de verre achtergrond in een hoekje van een donkere kamer als een piepklein kaarsje op een krukje brandt.

M’n broer, 6 jaar jonger, kreeg hem als vaste leerkracht Nederlands, een paar van de 5 jaren HAVO aan dezelfde school.
‘Ik ga je niet meer de groeten doen,’ zei hij na een paar keer gedurende die jaren. ‘Hij kent alleen maar jou, terwijl ik in 4 jaar nooit om iets anders van hem persoonlijke aandacht heb gekregen.’

& Dat kaarsje heeft ‘t vuur in Zijperspace ontstoken.