Ik begon er aan om iets met literatuur te kunnen gaan doen. Al was ‘t maar om een reden te hebben nog meer te lezen. Prettige bijkomstigheid was dat ik de taal erbij zou leren.
De professor dacht dat men sneller aan de taal, hoe die uitgesproken werd, dagelijks gebruikt, als je documentaires, maar vooral films zou zien. Er werden veel films gemaakt daar & ze stonden in internationaal aanzien.
Dus ipv luister- en spraakoefeningen, wijdde ik me vooral aan de videocollectie van de prof. Sommige opgenomen van de zweedse televisie zelf, op VHS toegestuurd door vrienden in ‘t vaderland, maar liever nam hij films op van de BBC, zodat je kon in de ondertitels kon lezen wat er gezegd werd.
Toen wist ik nog niet dat luisteren niet m’n sterkste kant was. Horen wel: ik nam in me op hóe iets gezegd werd, maar kon m’n woordenkennis (vele lijsten met woorden op de terugweg in de trein geconsumeerd & opgeslagen) niet koppelen aan de conversatie in beeld. Ik volgde de titels & welke woorden gezegd werden konden amper door mij worden geregistreerd.
Net als met muziek: de stem is een instrument die iets toevoegt aan de sfeer. Teksten dringen niet letterlijk tot me door.
De meeste anderen waren er jaren achter elkaar op vakantie geweest of hadden er deels hun jeugd doorgebracht. Ik moest ‘t hebben van 3 weken met m’n ouders in ‘t land met de caravan rond tuffen in de periode dat ik niets durfde & oxazepam in m’n dagelijkse bagage zat. & Van elk vertaald boek dat ik tegenkwam zo snel mogelijk tot me nam.
Maar toen bleek dat de literatuurgeschiedenis niet uitputtend werd behandeld & de extra info summier was, wendde ik me tot de film.
Tijdens m’n 1e liftvakantie trof ik in Karlstad een filmmuseum aan. Met m’n reeds verworven taalkennis maakte ik de vrijwilliger met moeite duidelijk dat ik graag films van Victor Sjöström wilde zien in de blijkbaar voor mij alleen beschikbaar zijnde zaal. Sjöström had Bergman beïnvloed met z’n oeuvre uit ‘t stille tijdperk. Die films zou ik wel kunnen volgen, want ‘t lezen van ondertitels ging me tenslotte goed af.
Ze wist niet wie Sjöström was. De hoofdrolspeler van Smultronstället, probeerde ik haar uit te leggen, maar waarschijnlijk legde ik na 1 jaar taalstudie de klemtoon verkeerd. Met m’n vinger in de catalogus van videobanden aanwijzen wat ik wilde hielp beter.
Z’n gedaante moet me veel hebben gedaan, de paar keer dat ik de film Wilde Aardbeien (NL-titel) heb gezien: gister verscheen hij kort als cameo aan ‘t eind van Klockorna i Gamla Stan, die ik aan ‘t kijken was op Netflix.
‘t Zweedse filminstituut heeft de rest van de wereld een groot blik geconserveerde films beschikbaar gesteld. Speciaal voor ons NL-ondertiteld nog wel.
Maar ik ben waarschijnlijk 1 van de weinigen die Sjöström heeft herkend.
Voorlopig slechts zweeds geroezemoes in Zijperspace.